piątek, 29 marca, 2024

Integracja sensoryczna a rozwój mowy

Udostępnij

Każdego dnia nasze zmysły przetwarzają niezliczoną liczbę informacji. Korzystamy z tej wiedzy, aby właściwie organizować swoje zachowanie i odpowiednio reagować na otoczenie. Zmysły informują nas o stanie fizycznym naszego ciała oraz otaczającym nas świecie. Nasz mózg musi porządkować te informacje, abyśmy mogli właściwie funkcjonować w domu, w klasie, na placu zabaw itd. Ciało i mózg działają razem. Proces uczenia zachodzi w mózgu, ale to ciało przekazuje informacje, dzięki którym nabywamy wiedzę.

U małych dzieci szczególną rolę odgrywają zmysły „bliskie”, najwcześniej dojrzewające:

  • dotykowy (jego receptory znajdują się w skórze, reaguje na głęboki i powierzchowny dotyk, nacisk, ciepło, zimno i ból)
  • proprioceptywny (jego receptory znajdują się w mięśniach ścięgnach, informuje mózg o położeniu części ciała w przestrzeni i wykonywanym ruchu)
  • przedsionkowy (jego receptory znajdują się w uchu wewnętrznym, w błędniku, zmysł ten odbiera siłę grawitacji i ruch)

Wraz z rozwojem dziecka znaczenia nabierają kolejne zmysły: wzroku i słuchu.

W procesie rozwoju mowy szczególne znacznie odgrywają zdolności ruchowe, prawidłowy poziom napięcia mięśniowego oraz rozwój małej motoryki. Specjaliści zauważają zależność między zaburzeniami rozwoju mowy a opóźnieniami w rozwoju ruchowym. Prawidłowy rozwój dużej motoryki obejmujący mięśnie tułowia, ramion, bioder, kończyn dolnych i górnych stanowi podstawę do prawidłowego rozwoju małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów dłoni, palców, warg, języka.

Istotną rolę w rozwoju mowy odgrywa dojrzewanie i funkcjonowanie układu nerwowego. Istotny też jest przebieg procesów integracji poszczególnych systemów zmysłowych, ilość doświadczeń sensorycznych oraz stopniowe doskonalenie tych układów.

Wg Leona Kaczmarka wyodrębniamy cztery okresy w rozwoju mowy:

  • okres melodii (0-1 r.ż.)
  • okres wyrazu (1-2 r.ż.)
  • okres zdania (2-3 r.ż,)
  • okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 r,ż,)

Warto zauważyć, że Bożenna Odowska-Szlachcic, autorka książki „Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy…” wyodrębnia również cztery poziomy integracji sensorycznej, które możemy uznać za tożsame z poszczególnymi etapami rozwoju mowy, tzn. każdemu etapowi w rozwoju językowym towarzyszy równocześnie rozwój systemów zmysłowych. U dzieci u których występują zaburzenia integracji sensorycznej często współwystępuje również opóźniony rozwój mowy oraz zaburzenia artykulacyjne.

Słuch jest podstawą do rozwoju mowy, wcześniej jednak w rozwoju zmysłu słuchu udział biorą zmysł dotyku, przedsionkowy i proprioceptywny. Wspólnie tworzą one bazę niezbędną do rozwoju mowy. Jeśli któryś z tych układów funkcjonuje nieprawidłowo mowa rozwija się z opóźnieniem lub jest zaburzona, dlatego tak ważna w rozwoju mowy jest integracja sensoryczna.

Bibliografia:

  • Renata Borowiecka, „Dziecko w równowadze”, Warszawa 2015
  • Bożenna Odowska-Szlachcic, „Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu  nerwowego”, Gdańsk 2010
  • Pauli Sabine, Kisch Andres „Co się dzieje z moim dzieckiem? Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania”, Warszawa 2004

Czytaj więcej

Czytaj więcej

Uprzejmie informujemy, iż poradnia
będzie czynna w następujących
godzinach:

- 27.03.2024 r. – 08:00-16:00
- 28.03.2024 r. – 08:00-16:00
- 29.03.2024 r. – 08:00-14:00